Soru Sorma Teknikleri - Soru Neden Sorulur?
Soru sorma bir öğrenme ihtiyacıdır. Öğrenme ihtiyacı yapılan veya yapılmakta olan bir işin icabı da olabilir, soruyu soran kişinin sadece bilgilenme ihtiyacı da olabilir.
İşletmelerde genel olarak yapılan veya yapılmakta olan bir işin icabı olarak soru sorulur.
Bazı sorular, bir konunun daha detaylı açıklanması için sorulurken, bazı sorular görüşlerin bir noktaya toplanması için sorulur. Bazı sorularda bilinen bir konuda destek toplamak veya yönlendirmek için sorulur.
Bu görüşler altında soru tiplerini toplayacak olursak;
1 – İrdeleyici sorular; Bir konunun daha detaylı açıklanması için sorulan sorulardır.
2 - Odaklayıcı sorular; Görüşlerin bir noktaya toplanması için sorulan sorulardır.
3 - Destekleyici sorular; Bilinen bir konuda sorunun sorulduğu kişi yâda kitlenin desteğini almak ve yönlendirmek için sorulan sorulardır.
Soru tiplerini bu şekilde sınıflandırdıktan sonra işletme şartlarında bu soru tiplerini kullanacağımız özel örnekler oluşturabiliriz.
İşletme içinde veya yapılan bir iş konusunda oluşmuş bir olayın detaylı incelenmesi için irdeleyici soru sorulur, bu bir türlü sorgulamadır. Sorunun sorulduğu kişi yâda kitle olay hakkında yorumlarını da kullanarak soruya cevap verir. Soru kitleye yöneltiliyorsa bir beyin fırtınası ortamı doğurur. Sorunun cevabı beyin fırtınası ve uzlaşma yöntemleri kullanılarak bulunur. Bu tür sorular genellikle yöneticiler tarafından sorulur.
ÖRNEK: İnox ürünlerin yüzeylerini müşteri istekleri doğrultusunda nasıl parlatalım?
İşletme içinde veya yapılan bir iş konusunda oluşan bir problemin veya olayın sorumlusu tekdir, bu durum biliniyor veya tahmin ediliyordur, bu tür durumların açıklığa kavuşturulması için odaklayıcı soru sorulur ve durum incelenir. Sorunun cevabı soru içinde vardır. Sorunun cevabı tekdir, fazla yoruma gerek yoktur, cevap evet yâda hayır olarak verilir. Bu tür sorular genellikle üst yöneticiler tarafından kullanılır.
ÖRNEK: Bilgisayar programlarının çökmesine 26 Nisan Çernobil virüsümü sebep oldu?
İşletme içinde veya yapılan bir iş konusunda oluşan bir problemin veya olayın sorumlusu biliniyor veya tahmin ediliyor ancak ispatı yapılamıyorsa destekleyici soru sorulmak suretiyle olay incelenir. Sorunun cevabı aşağı yukarı sorunun içindedir, evet yâda hayır şeklinde cevap verilebileceği gibi tartışmada doğurabilir. Genel olarak her kademedeki orta yöneticiler tarafından kullanılır.
ÖRNEK: Çatlayan kaynakların sebebi çalışılan ortam sıcaklığı olabilir mi?
İşletme içinde herkesin soru sorma hakkı vardır, ancak soru sormanın da bir ahlaki yolu vardır. İşletme şartlarında sorulan sorular, benimsenen kalite yönetim felsefesi içinde işin çözümüne yönelik veya bilgilenme amaçlı olmalı, kişileri küçük düşürücü ve iş şevkini kırıcı olmamalıdır.
Sorunun sorulacağı ye ve zaman iyi seçilmeli, yer ve zaman sıkıntısından dolayı sorulara kaçamak cevaplar verilerek meselenin çözümü sürüncemede bırakılmamalı, alaya alınmamalı. Sorulan her soru işletmenin meselelerinin çözümü için binlerce ihtimal taşır, sorulan her soru binlerce yeni ufuk açar, gelişmenin ve haberleşmenin en etkili yolu soru sormaktır.
