Makina Mühendisi

Malzemelerin Et Kalınlığı Yönündeki Mekanik Özellikleri

Çelik malzemelerin tabakalar şeklinde ayrılması sonucunda oluşabilecek hasarlar tasarım sırasında gözden geçirilmelidir. Yapılan tasarıma göre bir malzeme üzerine bir ya da her iki yöne birden çekme kuvveti geliyorsa, bu malzemenin et kalınlığı yönündeki mekanik performansı da değerlendirilmelidir. Malzemenin bu yöndeki değerleri için, ham malzeme alınırken üreticiye gerekli bilgi verilmeli ve istenilen özelliklerde malzeme temin edilmelidir. Eğer bu mümkün olmuyorsa malzeme üzerinden numune alıp test yaparak da malzemenin gerekli şartları sağlayıp sağlamadığı belirlenebilir.

Z testi olarak da bilinen EN 10164 standardına göre hazırlanan numunelere uygulanan çekme testi sonucunda, malzemenin et kalınlığı yönündeki mekanik özellikleri belirlenmiş olur. Yapılan test sonucunda malzemenin çekme testi sırasında % kesit daralması hesaplanarak standartta tarif edilen Z15, Z25, Z35 kriterlerinden hangisini sağladığı kontrol edilir.

EN 1993-1-10 standardına göre tasarım aşamasında yapılan hesaplar ile malzemenin sağlaması gereken Z değeri (et kalınlığı yönünde mekanik özellikleri) belirlenmeli ve projelerde belirtilmelidir. Hesaplamalar sonunda 10 ve altında Z değeri gereken detaylar için ilave bir özellik istenmez. Daha yüksek Z değeri gerektiren detaylarda hangi pozlarda bu ilave özelliğin istendiği belirtilmelidir.