Makina Mühendisi

İmalatçı Firmalarda Kalite Sistemleri ve Yapay Zeka: Fırsatlar, Riskler ve Doğru Kullanım

Yapay zeka (YZ), yalnızca teknoloji şirketlerinin değil, üretim yapan imalatçı firmaların da gündeminde giderek daha fazla yer buluyor. Özellikle ISO 9001, ISO 14001 ve ISO 45001 gibi yönetim sistemlerini kuran ya da mevcut kalite altyapısını geliştiren firmalar için YZ, önemli bir yardımcı araç haline gelebilir. Ancak bu teknolojiden etkin ve güvenli bir şekilde yararlanabilmek için dikkat edilmesi gereken kritik noktalar vardır.

ISO Komitelerinde Yapay Zeka Kullanımı: Sorumluluk, Etik ve Verimlilik

Yapay zeka (YZ), günümüzde hayatın her alanında olduğu gibi uluslararası standartların hazırlanmasında da önemli bir araç haline geliyor.

ISO (International Organization for Standards) kendi komite çalışmalarında Yapay Zekanın kullanımı ile ilgili bir kılavuz doküman yayınladı. ISO/TC 176/SC 2 komitesinin yayınladığı N 1860 nolu ve “Guidance on the use of AI for ISO Committees March 2025” başlıklı yazıya istinaden yapay zeka araçlarının komite çalışmalarında hangi şartlarda kullanılabileceği, nelere dikkat edilmedi gerektiği, hangi durumlarda kullanılmaması gerektiği açıklanmıştır. İlgili dokümanda da belirtildiği üzere bu doküman ve ekleri güncellenmeye devam edecektir. Bu makale de kılavuzun Mart 2025 tarihli 1.1 versiyonu esas alınarak hazırlanmıştır.

ISO 17662 Kaynak - Yardımcı faaliyetler dahil kaynak için kullanılan teçhizatın kalibrasyon, doğrulama ve geçerliliği standardı, kaynak ve kaynakla ilgili proseslerde kullanılan ekipmanların kalibrasyon, doğrulama ve geçerlilik kontrollerine yönelik temel referans standartlardan biridir. Üretim yapan firmalarda, özellikle kalite yönetim sistemleri ve kaynaklı imalat süreçleri açısından kritik öneme sahiptir. 2016 yılında yayımlanan ikinci baskının ardından, 2025 yılında üçüncü baskı için hazırlanan ISO/FDIS 17662:2025 taslağı önemli yenilikler ve teknik revizyonlar içermektedir.
Aşağıda, 2016 versiyonu ile 2025 final taslağı arasındaki temel farkları, eklenen yeni konuları ve üretim yapan firmalara yansıyacak uygulama değişikliklerini sıralamaya çalıştım. Ancak unutmamalıdır ki, standart şu anda Final Talak aşamasındadır ve yayınlanana kadar bazı değişiklikler geçirebilir.

EN 1090-2 Standardının 2024 Düzeltmesi ile Değişen Konular

EN 1090-2:2018 standardına “CEN/TC 135 - Execution of steel structures and aluminium structures” komitesi tarafından yapılan çalışma ile Şubat 2024 ayında bir değişiklik yapılmıştı. Şubat ayında yapılan değişiklik sonucu oluşan yeni standart ise Komite tarafından 01.05.2024 tarihinde yayınlanmıştı. Geçen bu süre zarfında TSE (Türk standartları Enstitüsü) de 08.07.2024 tarihinde aldığı kararla değişikliği kabul etmiş ve TS EN 1090-2+A1:2024 olarak duyurmuştu.

ISO 9692-2 Standardının Yeni Revizyonu: ISO/FDIS 9692-2:2023

ISO (Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu), endüstride uluslararası olarak kabul görmüş standartların geliştirilmesi ve güncellenmesi konusunda önemli bir rol oynamaktadır. Kaynak mühendisleri için önemli olan ISO 9692-2 standardı da bu sürecin bir parçasıdır. “ISO 9692-2 Kaynak ve benzer işlemler - Kaynak ağzı hazırlığı - bölüm 2: Çeliklerin tozaltı ark kaynağı” standardı, çelik üzerinde tek tel elektrot kullanılarak yapılan tozaltı ark kaynağının (ISO 4063'e göre işlem 121) birleşim hazırlığı türlerine uygulanır.

Tez Anket Çalışması Sonuçları

Kaynaklı imalat yapan işletmelerde ISO 3834 standardının ürün kalitesine ve maliyetlere etkisi başlıklı tez çalışmam sırasında yaptığım anket sonuçlarını burada özetlemeye çalışacağım.

Tez çalışmam tamamlanmış olup sonuçları diğer makaleler aracılığıyla paylaşmaktayım.

Aşağıdaki bilgiler tüm çalışma henüz tamamlanmadan önceki verileri içermektedir:

Şu anda ankete 100’den fazla firma çalışanı, firmalarını temsilen katılmıştır. Bu firmaların çoğunluğu anonim şirkettir ve Ankara’da bulunmaktadır. Bununla birlikte özellikle İstanbul, Bursa ve Kocaeli’nden de katılım yoğundur.
Ankete katılan firmaların çok büyük bir kısmı konstrüksiyon ve makina imalatı alanında faaliyet göstermektedir.